رسانه
واسطه انتقال پیام و اطلاعات است که در ارتباطی تنگاتنگ با مخاطب قرار
دارد. در واقع وجود هر رسانه دال بر وجود یک مخاطب است و این دو لازم و
ملزوم یکدیگرند.

همه ما معنای مخاطب را می دانیم:

فرد یا چیزی که مورد خطاب قرار گرفته است.

این
مورد خطاب قرار گرفتن ممکن است از سوی منابع مختلفی باشد. انسان ها،
سازمان ها و تشکیلات، بعضی اشیاء، مکان ها و حتی اتفاقات خاص نیز می
توانند منبع خطاب قرار دادن باشند. در این میان عبارت مخاطب معماری نیز
واژه نامانوسی نیست. یک بنای شاخص یا یک میدان مشهور ممکن است مخاطبانی
داشته باشد و یا اصلا برای خطاب قرار دادن انسان ها و یا چیزهای دیگری به
وجود آمده باشد.

هر
زمان از مخاطب صحبتی به میان می آید به این معناست که بین فرد و شیء مورد
خطاب واقع شده و منبع اصلی، ارتباطی وجود دارد و این ارتباط در هر مورد
ممکن است به شکلی خاص ظهور پیدا کند. ممکن است صحبت های محاوره ای باشد که
هر روزه با آن درگیر هستیم. ممکن است یک ارتباط بصری یا سمعی باشد یا
تلفیقی از این دو و یا اشکال دیگر.

در
این نوشته می خواهیم معماری را یک رسانه تعریف کنیم که از تمام و یا اکثر
خصوصیات رسانه ها پیروی می کند. یعنی معماری همانند رسانه های دیگر که در
ادامه مختصرا تعریف خواهند شد دارای:

 1- اطلاعات و داده های اولیه

2- مخاطب

و

3- تاثیر بر مخاطب

 می باشد.

آنچه که ما عمدتا به عنوان رسانه می شناسیم در محدوده این واژه ها خلاصه می شوند:

خبرگزاری ها*، روزنامه ها، رادیو، تلویزیون، سینما، ماهواره و انفورماتیک

در
میان رسانه های جمعی، رادیو و تلویزیون دارای نقش خاصی هستند؛ چرا که
رادیو در میان رسانه های جمعی، رسانه ای است که در بیشتر نقاط دنیا از آن
استفاده می شود و در کشورهای در حال توسعه مانند ایران تنها وسیله ارتباطی
است که کاملا می توان اصطلاح رسانه جمعی را بر آن اطلاق کرد و برای
دستیابی به مناطق دوردست، راهی آسان و اقتصادی است. تلویزیون هم تاثیر
گذارترین رسانه قلمداد می شود و از نظر تسلط فرهنگی بیش از هر رسانه دیگری
در مورد آن ابراز نگرانی می شود.

 معماری
همانند دو رسانه تاثیر گذار رادیو به جهت استفاده همگانی از آن و تلویزیون
به جهت تاثیر پذیری آن از نمونه های سایر فرهنگ می تواند رسانه ای با نقش
خاص تلقی شود.

در
مباحث مربوط به دنیای رسانه ها امروزه بحث مخاطب پویا مطرح است. مخاطب
پویا مخاطبی است متفاوت با یک مخاطب عام. مخاطب پویا به دنبال رضامندی است
و باور دارد که انتخاب رسانه، رضامندی مورد نظرش را فراهم خواهد کرد.
همچنین مشارکت فعالانه مخاطب با رسانه بر رضامندی حاصل و رفتار رسانه ای
اثر می گذارد.

بر اساس این نظریه، پویایی مخاطب را می توان در 4 بعد جمع بندی کرد:

1-تعمدی بودن، که استفاده هدفمند و برنامه ریزی شده از رسانه است.

2- انتخابی بودن که «خود را آگاهانه در معرض رسانه قرار دادن» است.

3- درگیر شدن که به معنای ارتباط فردی رسانه با مخاطب است.

4- سودمندی که منظور از آن بهره اجتماعی یا روان شناختی استفاده کننده از رسانه است.

با این توضیح معماری امروز باید سعی در ایجاد مخاطبانی پویا داشته باشد تا رسانه ای موفق و تاثیر گذار قلمداد شود.

معماری
به بیننده (بخشی از مخاطبان و نه تمام آنها) یک سری ویژگی های ظاهری مانند
کاربرد بنا،حدود زمان ساخت آن، ویژگی های اقلیمی منطقه را می دهد. علاوه
بر این ویژگی ذاتی که در نفس معماری وجود دارد تلاش هایی برای تبدیل بیشتر
معماری به رسانه انجام گرفته است.

در
این بناها پوسته ساختمان همانند پوستی با قابلیت بسیار بالا برای برقراری
ارتباط، می تواند معماری را به رقابت مستقیم با سینما یا تلویزیون بر
انگیزد.

* رشد
رسانه های جمعی باعث تحریک رشد خبرگزاری هایی شده است که به نشریات
روزانه، رادیو و تلویزیون خدمات می دهند. هم اکنون بیش از یکصد کشور از
خود خبرگزاری ملی دارند، هر چند شماری از این
خبرگزاری ها، خبرگزاری به معنای کامل کلمه نیستند، زیرا کم و بیش خود را
محدود به دریافت و توزیع اطلاعات رسمی کرده اند و چشم
به ارسال از منابع خارجی دوخته اند. از سوی دیگر، پنج خبرگزاری – آژانس
فرانس پرس (فرانسه)، یونایتد پرس اینترنشنال و آسوشیتدپرس (ایالات متحده)،
رویترز (انگلیس) و تاس (اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی)- دارای آن چنان
وسایل و تسهیلات فنی مرغوبی بودند و یا هستند و از آن چنان شبکه گسترده ای
از خبرگزاران سود می بردند که بی اغراق بر صحنه خبری بین المللی سلطه
یافته اند.