از دودمان میر جهانگیر خان بختیاری آسترکی ، آثار و ابنیه تاریخی معظمی در نقاط مختلف بختیاری بجا مانده است که از آن جمله خرابه های سردشت نزدیک دزفول و بُنه وار در منطقه گرمسیر و همچنین در دیمه و چغا گرگ در سردسیر می باشد . آثار و جامانده های تاریخی از این دودمان در نقاط گرمسیری بختیاری ، گواه بارزی بر شوکت و جلال زیاد آنها بوده است .

آثار و ابنیه بُنه وار از شکوه و عظمت خاصی برخوردار بوده و چنانکه از پس مانده های آن ، استنتاج می شود . بسیار بزرگ و وسیع بوده زیرا در این محل علاوه بر حاکم و رئیس کل ، سایر روسا و کلانتران و بزرگان ایل در جوار مقر حکمروایی خان ، دارای ساختمانها و منازل متعددی بوده اند و هم اکنون نیز پاره ای از آن آثار که بیشتر به قصر اصلی خان بزرگ ( یکی از خوانین آسترکی ) بوده به چشم می خورد که قسمتهای مختلفه آن از قبیل نقارخانه ، دفتر خانه ، فراش خانه و حمامهای بزرگ ( دلیل بر وجود تمدن آنهاست ) مشهود است . ضمناً در محل مزبور میدانی بوده که سواران و رزم آوران بختیاری در آنجا به چوگان بازی و سوارکاری می پرداخته اند . ( رک ـ روزنامه خروش آنزان ـ دکتر عبدالرضا درگاهی ؛ تاریخ بختیاری سردار اسعد ـ ص 150 )

شواهد و قرائن نشان می دهد که بنه وار از هزاران سال پیش سکونتگاه گرمسیری طایفه آسترکی بوده است . بطوریکه نقشة جغرافیایی دورة ساسانیان ( نقشة شماره 1700              ( دورة نقشه های تاریخی سحاب ) نشان می دهد که نام آن در زمان ساسانیان ( آسترآباد اردشیر ) بوده که درکناره های کارون به ثبت رسیده است . هر چند آثار تمدنی آن به دورة باستان بر می گردد اما بین سالهای 924 ه ق تا 1203 ه ق در زمان اوج قدرت خوانین آسترکی ، مرکز حکومت بختیاری قرار گرفت . ابنیه و ساختمانهای فراوانی در عهد سه تن از خوانین بزرگ بختیاری ـ از جمله تاجمیرخان آسترکی و پسرش میر جهانگیرخان و خصوصاً نوه اش خلیل خان آسترکی در بنه وار و اطراف آن ساخته شد . از این جهت به آن بنه وار خلیل خان نیز می گویند . از آنجائیکه مرکز حکومت بختیاری هفت لنگ و چهارلنگ نیز بوده به بنه وار هفت و چهار نیز شهرت دارد .

علاوه بر آثار یک شهر بزرگ دیوانی که توصیف شد ، سنگ نوشته بزرگی در روی یک تپه مشرف بر بنه وار وجود دارد که به دستور میر جهانگیرخان بختیاری آسترکی حکاکی شده است . همچنین بر روی رودخانه ای که از کنار آن می گذرد به دستور و همت خلیل خان آسترکی ، سدی بر روی آن احداث شد و کانالی به سوی شهر کشیده شده است که هم اکنون آثار آن پابرجاست . یکی دیگر از نقاط دیدنی بنه وار ، چشمه ای است که به نام چشمه           (( بی بی ترخون )) همسر مرحوم خلیل خان معروف است .

           منطقه ای که اکنون به نام شهرستان لالی وجود دارد ، در زمانهای پیش بنام بنه وار آسترکی و یا آسترآباد اردشیر معروف بوده است ، اما به مرور زمان تحلیل رفته و مناطق مجزایی از آن جدا شده است . شهر تاریخی بنه وار آسترکی در دامان کوه (( گریوه ))ودرکناررودخانه«تلوک» در 30 کیلومتری  شرق لالی کنونی و 85 کیلومتری شمال شرقی مسجدسلیمان واقع گردیده است و از ابتدای صفویه تا پایان زندیه مرکز حکومت بختیاری بوده که حاکمین و فرمانروایان آنها خوانین آسترکی بوده اند تا اینکه در زمان آغامحمدخان قاجار با شکست ابدالخان آسترکی نوادة خلیل خان و شکست طایفه آسترکی این شهر را از دست دادند و هم اکنون گروهی از طایفة بامدی در آنجا ساکن هستند . آنچه مسلم است بنه وار دوران شکوه خودراپشت سرگذاشته وازشهرهای مهم ایران دردوره صفویه،افشاریه وزندیه که شامل کل شهرستان لالی کنونی بوده است که ازهزاران سال پیش سکونتگاه طایفه آسترکی یکی ازشعب ایل دورکی بختیاری بوده است.دردوران نوجوانی بارهاوبارها یک بیت چکامه ازمرحوم مادربزرگم می شنیدم که ان رابه صورت «سرو»یا«دندال» زمزمه می کرد که نشان دهنده عظمت ازدست رفته بنه واربود.این بیت شعرچنین است:

 ای تلوک،چم تلوک،چم تلوک رود

                     دال کنده چم تلوک،دال همه کو

  مضمون ومفهوم این بیت شعر گویای حقیقت راستینی است که تلوک وبنه وارکه درچم آن قرارداردبه خود دیده است ومعنی ان نشاندهنده بعدسیاسی بنه واراست که همه روساوکلانتران سایر طوایف بختیاری برای بارعام وتحویل مالیات دربنه وار حضورمی یافتندتاحاکم خود یکی از خوانین آسترکی راملاقات کنند.امامتاسفانه امروزه معنی ومفهوم این شعر دگرگون شده است وهرکس قلم بدست گرفت ،تلاش می کندکهیادربنه واربرای خودتاریخی بسازدویااینکه هویت تاریخی بنه واروسازندگان وصاحبان آن راوارونه وتحریف نماید. دردوران طلایی بنه وارحدود هشتاددرصدازاملاک شهرستان لالی کنونی مطعلق به ایل آسترکی بوده است که علاوه براسنادموجودهنوز بسیاری ازاین مناطق بنام شهرت دارندازجمله: کاخ اژدروکاخ شاهی خلیلخان درشهربنه وار،کتیبه میرجهانگیرخان آسترکی درشهربنه وار،دژملکان خلیل خان ،کول بی بی شاه بنام همسر بابک شاه آسترکی ،برکه لرمیراسترکی ،چال خراجی بنام تیره خراجی آسترکی ،جاستون شه بامسیری بنام بابک شاه بهرامسری (بامسیری)استرکی ،قلعه صلواتی خلیل خان استرکی ،قلعه اره تی (هتی )بنام دختر خلیل خان استرکی ،آرامگاه خضرآسترکی معروف به خضرزنده ،کول گاهیونداسترکی،مسیرآسترکی ره (راه گذرایل استرکی)درمسیر ورود به دورک که اسنادآنهانیزدرپایان همین کتاب چاپ گردهده است.

کتیبه میرجهانگیر خان بختیاری آسترکی در بنه وار

برروی این سنگ نوشته آیه ای از قرآن مجید و نام دوازده امام ( ع ) و در پایان نام میرجهانگیرخان فرزند تاجمیرخان آسترکی بعنوان سلطان بلاد بختیاری حک گردیده است .

 استفاده ازمطلب بادرج ادرس وب خلیل خان آسترکی ونام نویسنده بلامانع است.