«کار از راه دور» چیست؟ آیا می‌توان تعریفی از آن داشته باشیم؟ از آنجا که اخیراً این سوال و سوالات مشابه از سوی برخی از اعضای خبرنامه‌هایم مطرح شده است، لازم دیدم در مقاله‌ای دیگر به موضوع «کار از راه دور» و مطالبی در خصوص آن بپردازم.
حتماً شما نیز با من هم عقیده‌اید که «کار از راه دور»، این مقوله‌ای که رسماً بیش از 30 سال است که در ذهن فعالانش در سرتاسر جهان چرخ می‌زند، موضوعی نیست که بخواهیم از آن بی‌تفاوت بگذریم و در عین حال، موضوعی هم نیست که مربوط به «آینده» باشد، «کار از راه دور» یا Telecommuting یک واقعیت کنونی یا به عبارت دیگر واقعیتی مربوط به زمان «حال» است.
افراد، در همین لحظه که من مشغول به نگارش این متن هستم، در کشورهای مختلف، اکثراً در ایالات متحده امریکا و بعضاً در کشورهای اروپایی، شرق آسیا و اقیانوسیه (استرالیا و نیوزلند)، «کار از راه دور» را به عنوان راه حل یا گزینه‌ای برای «پول درآوردن» انتخاب کرده‌اند. ما برای ارائه یک تعریف ساده از «کار از راه دور» کافی است بگوییم که این فعالیت در حقیقت حرکت دادن «کار» به سمت و سوی «کارمند» است به جای اینکه «کارمند» به طرف «کار» یا محل «کار» حرکت کند.
حدود 30 سال پیش در امریکا، کارهایی که امکان انجام آنها با تلفن میسر بود (مثل دادن مشاوره یا پاسخگویی تلفن و ...) به عنوان «کار از راه دور» شناخته شد و از همان زمان در سطوح ایالتی و محلی، امریکایی ها شروع کردند به وضع کردن قوانینی مرتبط با آن و در عین حال، تشویق مردم به روی آوردن به آن، ضمن اطلاع یافتن از اصول و قواعد و قوانین و رعایت کردن آنها. 10 سال پیش از این، «کار از راه دور» به صورت سنتی به این معنا بود که کارمندان از خانه‌هایشان با استفاده از کامپیوتر و مودم‌های ابتدایی آن زمان به شبکه‌های کامپیوتری شرکت متصل شوند. اما امروزه «کار از راه دور» معنا و مفهوم وسیعتری یافته است و هر کسی که تمام یا بخشی از کارش را در خانه انجام دهد در واقع «کار» را «از راه دور» انجام داده است. این می‌تواند کارهای کامپیوتری یا تلفنی باشد، اما امروزه، «کار از راه دور» تحقیق و مطالعه، کارهای طراحی، تحلیل داده‌ها و اطلاعات، ارائه مشاوره‌های عمومی یا تخصصی و حتی آموزش را نیز در بر می‌گیرد. تعریف دیگری از «کار از راه دور» به همین سادگی است که شخصی بتواند از جایی خارج از فضا و محیط‌های رسمی کار، کار را انجام دهد. از سوی دیگر، عده‌ای از افراد به اشتباه فکر می‌کنند که افرادی که «کار از راه دور» انجام می‌دهند ضرورتاً باید جزو افرادی باشند که برای خودشان کسب و کاری دارند و فقط در این صورت است که چون کسب و کار خودشان را دارند می‌توانند از راه دور کارهایشان را انجام دهند. اما، چنین نیست، یعنی اصلاً اینطور نیست.
افراد بسیاری می‌توانند کارهایشان را از خانه و یا در «مراکز کار از راه دور» از راه دور انجام دهند و روزانه به تعداد این افراد نیز اضافه می‌شود، اما کار انجام شده، کسب و کار شخصی‌شان نیست، بلکه برای شرکت یا فرد دیگری کار می‌کنند و مثل هر کار دیگری، مزد و حقوق خودشان را طبق توافقی که با «کارفرما» داشته‌اند دریافت می‌کنند.
«کار از راه دور» مزایای بسیاری دارد. یکی از مهمترین آنها این است که شما زمان کمتری به کار اختصاص می‌دهید و به همین جهت می‌توانید زمان بیشتری را به خانواده‌تان اختصاص دهید. ببینید، فرض می‌کنیم که فاصله‌ی «کارمند» از «کار» چیزی حدود 30 دقیقه باشد (و معمولاً نیز چنین هست و در برخی موارد، مثلاً در همین تهران خودمان، این فواصل تا یک ساعت و نیم نیز می‌رسد با توجه به شلوغی و ترافیک بالای خیابانها و بزرگراهها) یک رفت و آمد به محل کار یعنی یک (تا سه) ساعت زمان و وقتی که «کار»ی انجام نشده است و در واقع تلف (که به آن اصطلاحاً می‌گویند Dead Time) شده است. حال در نظر بگیریم که این فرد در هفته 5 روز کار می‌کند (یا باید سر کارش حضور داشته باشد) این یعنی 5 (تا 15) ساعت وقت تلف شده. با «کار از راه دور» ما می‌توانیم این وقت را به خانواده اختصاص دهیم، می‌توانیم به کار روی پروژه دیگری بپردازیم، می‌توانیم ورزش کنیم، کتاب بخوانیم، تحقیق کنیم و ... -
از دیگر مزایای کار از راه دور، می‌توانیم به کاهش مصرف سوخت بنزین، کاهش آلودگی هوا و پس انداز کردن مقدار قابل توجهی پول که پیش از این باید برای رفت و آمد هزینه می‌شد اشاره کنیم. از آنجا که محیط کار برای کار فراهم آمده است (اگر فرض کنیم که در خانه کار می‌کنیم) شما به هنگام کار می‌توانید برنامه‌ریزی کنید تا از آرامش لازم به هنگام کار نیز برخوردار باشید، این موضوع خیلی اهمیت دارد چرا که درصد تمرکز شما روی کار بالا می‌رود و همین موجب می‌شود که کار بهتری را (قطعاً در زمان کمتری) انجام دهید و این دقیقاً کاری یا انجام کاری هوشمندانه است. شاید خانمهایی که الان این مطلب مرا می‌خوانند بگویند تابان چه می‌گویی، مگر با کارها و وظایف کاری خودمان در خانه و رسیدن به امور بچه‌ها و غذا پختن و غیره، می‌توانیم در خانه کاری (کاری که مربوط به بیرون از خانه است) انجام دهیم؟ این سوال خوبی است و من یادم می‌آید که هفت هشت سال پیش، ترجمه‌ی مقاله‌ای که دقیقاً در این زمینه نوشته شده بود در مجله «شبکه» منتشر شد. این مقاله را در شماره یک یا دو مجله «شبکه» می‌توانید بیابید (مجله شبکه 4-6905080 - 021) در آن مقاله مشکلات کار از راه دور برای خانمها مطرح شده است که آن زمان برایم بسیار جالب بود و البته هنوز هم هست و فکر می‌کنم که خواندنش می‌تواند مفید باشد.
جزیـــــره اســـــرار آمیــــــز دانــش