یکی از بزرگترین دقدغه های ذهنی داوطلبان این است که به چه روشی باید برای کنکور، درس بخوانند . آیا باید متفاوت از دوران مدرسه درس بخوانند؟ آیا حتما" باید از کلاسهای کنکورو روشهای تستی استفاده کنند؟ آیا باید از کتابها و جزوات خاصی استفاده کنند؟ آیا باید خط به خط مطالب را حفظ کنند؟ آیا باید شب و روز درس بخوانند؟ آیا باید از خواب و خوراک و ورزش و تفریح بگذرنند؟ چه باید کرد؟ کدام راه به موفقیت در کنکور ختم می‌شود؟ و .....
از این به بعد سعی می‌کنم ، جواب این سوالات را به همراه مطالب جدید و دانستنیهای مفید در مقاله بگنجانم. ولی برای شروع، اضطرار بحث چگونگی درس خواندن، بیشتر محسوس است. اولا" به علت مهم بودن معدل در کنکورهای سال آینده، باید در طول تحصیل بسیار خوب و عمیق درس بخوانید و با معدل عالی دیپلم بگیرید، در راستای همین برنامه سازمان سنجش هم با مفهومی کردن سوالات در یکی دو سال اخیر داوطلبان کنکور را به خواندن دقیق کتب درسی و عدم استفاده از روشهای کوتاه و تستی تشویق کرده است. این جملات را شاید خیلی شنیده باشید: کنکور خیلی سخت بود!!! سوالات وقت گیر بود، هر چی حل می‌کردم به جواب نمی‌رسیدم !!! همه‌ی اونا رو حفظ بودم ولی نمی‌تونستم از 4 گزینه یکی رو انتخاب کنم!!! بعضی سوالا اصلا از کتاب نبود!!! و.... چرا؟ چرا این گونه شده؟ چرا داوطلبان نمی‌توانند آن طور که باید و شاید به سوالات جواب دهند؟ بعد از بررسی سوالات 10 سال گذشته‌ی کنکور و مقایسه و تحلیل روند سوالات به این نتیجه رسیدیم که سوالات به سمت مفهومی و دقیق شدن پیش می روند، یعنی کاملا از کلیشه‌ای بودن خارج شده اند. هم چنین سازمان سنجش تصمیم گرفته است دقیقا" فقط از متون ،مثالها و تمارین کتب درسی و مطالب مفهومی وابسته به آنها سوال طرح کند. گزینه‌ها را طوری طراحی می‌کنند که فقط کسانی که آن مطلب را کامل فهمیده و یادگرفته‌اند، بتوانند از بین گزینه ها درست‌ترین را انتخاب کنند. در سوالات ، کاملا" مشهود است که داوطلبان باهوش‌تر، پرتلاش‌تر ،ماهرتر، دقیق‌تر و بهتر غربال خواهندشد. متاسفانه چون برخی مراکز پیش دانشگاهی و دبیرستان‌ها و مخصوصا کلاسهای کنکور دانش آموزان را به سوی سطحی خواندن و حفظ کردن مطالب سوق می دهند و دانش آموزان به جای این که دروس را تشریحی و دقیق‌تر بیاموزند و نقاط ضعف خود را مرتفع کنند، روش تستی خواندن و نحوه‌ی تست زدن را می‌آموزند. در این میان سازمان سنجش برای مقابله با این نظام غلط و غیر اصولی، سیاست‌هایی ( مفهومی‌ترکردن سوال‌ها و تاثیر معدل نهایی سال سوم متوسطه) را در پیش گرفته‌است تا داوطلبان برای فراگیری دقیق و عمیق درسها ارزش بیشتری قائل شوند. سازمان سنجش ادعا کرده: سوالات به طور متوسط در سطح پاسخگویی 20 تا 25 درصد از داوطلبان است که از سطح علمی خوبی برخوردارند و برای ما توان پاسخگویی آنها مهم است. در حقیقت در کنکور سراسری سوالی خوب و استاندارد است که در یک گروه آزمایشی بین 10 تا 30 درصد داوطلبان بتوانند به آن پاسخ صحیح بدهند. حال با این اوصاف ، پس باید برای موفقیت در کنکور 85 چگونه درس بخوانیم ؟!!!
در ادامه‌ی صحبتهای قبل ،حال به اینجا می رسیم که آیا در واقع، راهکارهای عملی برای درس خواندن وجود دارد که منجر به موفقیت در کنکور شود؟
بله !!!
الف ) باید در طول سال تحصیلی حداکثر استفاده را از مدرسه ، کلاسها ، معلمین و دانش آموزان زرنگ کلاس بکنیم.
چگونه ؟؟؟
1- قبل از کلاس ، روزنامه وار درسی را که قرار است تدریس شود را می‌خوانیم.
2- خیلی خوب و دقیق به درس و صحبتهای معلم (که باعث بهتر جا افتادن مطلب می شود) گوش می‌کنیم و فعالانه نکات مهم و اشکالات خود را یادداشت می‌کنیم .
3- در آخر کلاس تمام اشکالاتی را که در ذهنمان است را می‌پرسیم.
( تا اینجا 60% یادگیری انجام شده است ) حال 40% بقیه:
4- دروس آن روز را همان روز می‌خوانیم و برخی تمرینهای کلیدی را انجام می دهیم تا درس و کاربرد آن کاملا" جا بیفتد و به بهترین وجه در حافظه حک شود.
5 – دوره ی دروس و تکمیل تمرینهای حل نشده را به روزی که فردای آن ، این دروس را داریم موکول می‌کنیم.
6- حل تست‌ها و تمارین بیشتر را به روزهای تعطیل و جمعه موکول می‌کنیم.
7- برخی مطالب (مانند لغات زبان ، مترادفهای فارسی، تاریخ ادبیات، نام اشخاص و مکان‌ها و تاریخ حوادث مهم ، فرمول‌های ریاضی و فیزیک و...) را یادداشت کرده، در وقت‌های تلف شده (داخل مترو یا اتوبوس ، زنگ تفریح و زنگ‌های بی‌کاری ، منتظر ماندن در مکانهای مختلف ) مرور می‌کنیم.
ب) باید از منابع موثق و مفید برای درس خواندن استفاده کنیم.
چگونه؟؟؟
به تاکید موکد سازمان سنجش، طراحان سوالات کنکور باید از متن کامل کتابهای درسی تدریس شده در دبیرستان و پیش دانشگاهی سوال دربیاورند، مخصوصا در 2-3 سال اخیر که از قسمت‌های بسیار ساده‌ی کتابها ( فیزیک ، در کنکور 84) چند سوال مفهومی درآورده بودند که نزدیک به 85% دانش آموزان نتوانسته بودند به آن جواب دهند.
پس واضح و مشخص است که اکثریت داوطلبان به متن کتابها اصلا اهمیت نمی‌دهند.
اکثر داوطلبان با متن کتابها اینگونه برخورد می‌کنند:
زبان و ادبیات فارسی:
از تاریخ ادبیات ، فقط اسم نویسنده و نام کتابها را حفظ می‌کنند.
درمورد نثرها فقط کلمات مهم و خود آزمایی ها را می‌خوانند.
در مورد شعرها به معنی شعر و اصطلاحات مهم اکتفا می‌کنند.
درحالی که ، برای پاسخ دادن به سوالات ادبیات (به خصوص در 3-4 سال اخیر)
باید به همه‌ی کتاب مسلط می‌بودیم ، چگونه ؟؟؟:
1- تمام درآمدها و تاریخ ادبیات‌ها را خط به خط می‌خوانیم و به همه‌ی نکاتش از قبیل املا، نگارش، صنایع ادبی اشاره شده، نام مکان‌ها، اشخاص و سبک ادبی آنها، کتب، تاریخ حوادث و وقایع و... توجه می‌کنیم، و موارد مهم را فیش برداری می‌کنیم.
2- متن تمام درسها چه شعر ، چه نثر ، چه داستان و ... را خط به خط می‌خوانیم و موارد زیر را در هنگام خواندن بکار می‌بریم:
3-از معلم خود می‌خواهیم تمام خود آزمایی ها و پرسشهای آخر درس را تک به تک حل کند و در مورد آنها سر کلاس صحبت کند!!! چون در کنکور 2 سال پیش دقیقا" از شعری که اصلا" در کتابهای درسی نبود سوالی داده بودند که حتما باید آن شعر را همراه با معنی و مفهوم آن بلد می‌بودی تا بتوانی پاسخ آن تست را بدهی، بعد از بررسی متوجه شدیم که در یکی از خودآزمایی ها فقط گفته بود فلان شعر را در کلاس بخوانید و در مورد آن بحث کنید.
4- اعلام و فهرست منابع و اشخاص و مکان‌ها را از آخر هر کتاب بخوانید و فیش برداری کنید.
5- کتاب زبان فارسی (دستور یا گرامر) را خط به خط بخوانید (فقط به خواندن تعاریف اکتفا نکنید) و تمام مثالها و تمرینهای موجود را حل کنید، قواعد را حفظ نکنید بلکه یاد بگیرید تا بتوانید در هنگام نوشتن و خواندن متون دیگر از این قواعد استفاده کنید و برای جلوگیری از پدیده‌ی فراموشی، به دوره، از روی کتاب درسی خودتان، فیش برداری‌های خودتان و تستهای سال‌های قبل بپردازید.
عربی:
اکثر داوطلبان به هیچ عنوان از کتاب درسی استفاده نمی‌کنند، چون این درس در پیش دانشگاهی (به جز در رشته‌ی انسانی ) تدریس نمی‌شود، کتب عربی به فراموشی سپرده می‌شوند و همه به خواندن یک کتاب کمک درسی یا جزوه و زدن تستهای طبقه بندی قناعت می‌کنند ، در حالی که در سال‌های اخیر خیلی به ترجمه و درک مطلب در عربی اهمیت داده شده‌است و خیلی از تستهای قواعد هم در صورت معنی کردن درست سوال و گزینه‌ها حل می‌شوند.
پس باید به کل کتاب اشراف داشته باشید. اما چگونه ؟؟؟
1- ابتدا باید قواعد هر درس را از روی کتاب و جزوه‌ی مدرسه بخوانیم.
2- تمرینهای هر درس را بدون نگاه کردن به پاسخ‌ها حل می‌کنیم و تک تک آنها را در طول حل کردن معنی می‌کنیم.
3- بعد از جا افتادن قواعد، متن آن درس را خط به خط می‌خوانیم و جملات را تجزیه و تحلیل و معنی می‌کنیم.
4- سعی کنید معنی کلمات را در جمله یاد بگیرید تا بهتر در ذهن بماند.
5- تستهای عربی را به صورت مخلوط بزنید نه به صورت طبقه بندی، زیرا مثلا وقتی شما در حال زدن تست مجرورات هستید، مسلما ناخودآگاه گزینه‌ای که کسره دارد را انتخاب می کنید و متوجه نمی‌شوید بالاخره آن درس را یاد گرفته اید یا نه!!!
6- در حین زدن تست، سوال‌ها و تک تک گزینه‌ها را معنی کنید حتی اگر تست ترجمه نباشد و فقط قواعد را در نظر داشته باشد.
بینش اسلامی:
خوشبختانه کتب درسی بینش، بیش‌ترین مورد استفاده را بین داوطلبان دارد، ولی باز هم اشکالاتی در مطالعه‌ی آن دیده می‌شود ، مثلا" اکثر داوطلبان به کتابهای قرآن 2و3 توجه نمی‌کنند در حالی که بین 5 تا6 سوال از آنها مطرح خواهد شد.
خود کتاب بینش را هم کاملا" سطحی ، طوطی وار حفظ می‌کنند.
به همه ی اسم‌ها و کتابها و تاریخ‌ها و آیه‌ها توجه نمی‌کنند ، پس حتی همین بینش به ظاهر ساده را هم باید بهتر از این‌ها بخوانیم، چگونه ؟؟؟
1- همه‌ی درس‌های کتاب بینش را خیلی خوب می‌خوانیم و یاد می‌گیریم.
2- سعی می‌کنیم عربی و فارسی تمام آیه‌ها را و این که این آیه یا حدیث در مورد چه موضوعی است را خوب یاد بگیریم و به خاطر بسپاریم.
3- تمام اسامی و نام کتابها و تاریخ‌های مهم ( خصوصا" دروس امام‌ها در بینش دوم) را که حتی در زیرنویس آمده، به خاطر می‌سپاریم.
4- قرآن 2و3 را خوب و بخش به بخش عربی و فارسی باهم، می‌خوانیم و یاد می‌گیریم. تمام سرفصل‌ها و این که کدام سوره مربوط به کدام موضوع است را خوب به خاطر می‌سپاریم.
5- بسیار مهم: مساله‌ی اصلی بسیاری از داوطلبان برای بینش فراموش کردن آن است نه خواندن آن. برای جلوگیری از این پدیده به دستورات زیر عمل کنید:
زبان انگلیسی:
کتاب زبان هم تقریبا" محروم واقع شده است. اکثر داوطلبان گرامر را از روی جزوات می‌خوانند و معنی لغات را هم از آخر هر درس و یا لغت‌های نوشته شده، همراه با معنی ( به صورت فلش کارت و ....) حفظ می‌کنند.
در حالی که لغات زبان بسیار زیاد و فرارند و باید راهکارهای بهتری برای یادگیری آنها به کار گیریم. چگونه ؟؟؟
1- کتاب زبان ( مخصوصا" پیش دانشگاهی ) را از ابتدا شروع می‌کنید به خواندن و در آوردن معنی لغات از دیکشنری ( زیرا لغتی که در جمله یاد گرفته شود و با پیدا کردن به حافظه سپرده شده باشد، خیلی عمیق‌تر و بهتر از لغتی که خارج از جمله با معنی حاضر و آماده حفظ شده است، در ذهن باقی می ماند.)
2- تمام بخش‌های کتاب زبان از جمله لغات ، متنها ، صورت و پاسخ تمرینها و.... را باید بخوانید و لغاتش را در آورید نه اینکه به لغات آخر هر درس اکتفا کنید.
2- از معلم خود بخواهید تمام تمرینها را حل کند.
3- لغت‌ها را سعی کنید با یک یا چند مترادف انگلیسی یاد بگیرید.
4- لغت‌های مترادف و متضاد در کنار هم بسیار راحت‌تر به خاطر سپرده می‌شوند.
5- تستهای زبان را به صورت مخلوط بزنید نه طبقه بندی.
6- در هنگام زدن تست چه گرامر باشد، چه درک مطلب و چه تست لغت ، صورت تست و گزینه‌ها را معنی کرده و لغات جدید را فیش برداری کنید. این کار به شما کمک می کند دایره ی لغاتتان بسیار وسیع شود. مخصوصا اگر داوطلب شرکت در کنکور منحصرا زبان هم هستید، این یکی از کارهای واجب بر شما خواهد بود.
7- صحبت کردن در کلاس با همکلاسی ها یا در خانه با یکی از افراد تحصیل‌کرده، به زبان انگلیسی دشوار ولی بسیار مفید خواهد بود.
8– لغات زبان را ، از روی کتاب درسی خودتان و در جمله دوره کنید.
9- لغات مهم را فیش برداری کنید تا در وقت‌های تلف شده (اتوبوس ، مترو ، مطب دکتر یا صف‌های مختلف) بتوانید مروری برآن‌ها داشته باشید.
اخطار !!!
داوطلبان علاقمند به زبان، فقط به شرکت در کنکور منحصرا زبان اکتفا نکنید.
حتما" کنکور رشته ی اصلی خود را بدهید و در کنار آن در کنکور منحصرا زبان هم شرکت کنید. چرا که ظرفیت پذیرش و تنوع رشته در منحصرا زبان بسیار پایین است.
درس ریاضی برای رشته ی ریاضی ، مباحث بسیار گسترده و مهمی را شامل می شود که بیش‌ترین ضریب را دارد و در بالا و پایین شدن تراز خیلی موثر است. مواردی که باید در یادگیری ریاضی در نظر گرفته شود، به قرار زیر است:
1- بهتر است ریاضیات را از همان اول دبیرستان کم کم و پله پله سر کلاس خوب یاد بگیریم، زیرا که ریاضی، درسی زنجیروار است و وقتی سنگ بنای یک مبحث را بد بگذارید، روی فهمیدن و یادگیری خیلی از موارد دیگر تاثیرجبران ناپذیری می گذارد (قابل توجه بچه های سال اول یا دوم که می خواهند از الان خود را برای کنکور آماده کنند)
2- کتب درسی ریاضی بسیار مهمند، و این در حالی است که 99 درصد دانش آموزان ریاضی را فقط از روی جزوه و کتابهای کمک آموزشی می‌خوانند.
3- برای شروع، از کتاب اول دبیرستان شروع کنید (البته چون مباحث آن بسیار ساده است و اکثرا در سال‌های بالا تکرار شده است، لزومی ندارد خط به خط کتاب را بخوانید و مثالها را حل کنید. فقط به دوره‌ی فرمول‌های ارائه شده و حل تمرینهای سخت آخر هر مبحث بپردازید.)
4- با این کار قشنگ روی غلتک می افتید و متوجه می‌شوید که چگونه باید با کتاب درسی ریاضی کنار بیایید و چقدر مفید است.
5 – خوب حالا کتابهای سنگین‌تر مثل : ریاضی سال دوم ، آمار، حسابان، جبرواحتمال، هندسه، دیفرانسیل، گسسته، هندسه تحلیلی (برای رشته ی ریاضی)، ریاضی سال دوم و سوم و پیش دانشگاهی (برای رشته‌ی تجربی و انسانی ) را به ترتیب زیر بخوانید:
مثال : شما مبحث تابع را کامل از کتاب خوانده‌اید، حدود 50 تست از این مبحث را انتخاب می کنید، 25 تست اول را بدون گرفتن زمان ونگاه کردن به پاسخ‌های تشریحی حل کنید، یعنی دقیقا" ذهن خود را درگیر سوالات نمایید و راه حل‌های مختلف را برای رسیدن به پاسخ درست، امتحان کنید، بعد از تمام شدن این 25 سوال به پاسخ تشریحی مراجعه کنید و پاسخ‌های خود را مقایسه کنید.
مهم: کنار هر کدام از سوالات که نتوانسته بودید هیچ راه حلی برای آنها ارائه دهید علامت منفی و کنار سوالاتی که کامل حل کردید ولی به پاسخ غلط رسیدید علامت ضربدر و کنار سوالاتی که نصف راه حل را رفته‌اید ولی بالاخره هیچ کدام از گزینه‌ها را درنیاوردید، علامت مثبت بگذارید و دست آخر، کنار سوالاتی که با راه حل درست به پاسخ درست رسیده‌اید ، هیچ علامتی نگذارید.
خوب این کار به چه دردی می خورد ؟ به درد دوره کردن مفید و سریع ، یعنی در دور دوم که شما خواستید این تست‌ها را دوباره بزنید ، (حداقل بعد از دو هفته) به حل تستهای علامت‌دار می‌پردازید و هر کدام را که توانستید حل کنید، علامت کنارش را پاک می کنید.
وقتی می‌توانید بگویید که من به کل این 25 تست با نکاتش مسلط شده‌ام ، که هیچ علامتی کنار هیچ تستی باقی نماند.
با این فرم خواندن و تست زدن، نه نیازی به حفظ کردن فرمولها و نه نیازی به حفظ کردن نکات تست‌ها خواهید داشت، و نه احساس می کنید آن تست‌ها و نکاتشان را پس از مدتی فراموش کرده اید.
هشدار:
درس ریاضی برای رشته های تجربی و انسانی هم بسیار مهم و نمره آور است ، در حالی که خیلی از بچه‌های تجربی و مخصوصا انسانی کل درس ریاضی و یا بخش عظیمی از آن را کنار می‌گذارند، یعنی اصلا به سراغ ریاضی نمی‌روند.
شما حتی اگر هم، بدون توجه به ریاضی از سد کنکور رد شوید و در هر رشته‌ای که قبول شوید، به خاطر ضعیف بودن درس ریاضی‌تان در دانشگاه با مشکلات زیادی روبرو خواهید شد.
در مورد درس فیزیک هم قضیه تقریبا مشابه است، فقط شما باید به متن کتب فیزیک و تعریف‌ها و مثالها هم کاملا توجه کنید، مثالهای داخل متن و تمرینهای آخر هر فصل همیشه عینا و یا با کوچکترین تغییری صورت تستهای کنکور بوده‌اند. این در حالی است که 99% بچه ها اصلا" توجهی به کتاب درسی فیزیک ندارند و وقت گذاشتن روی حل تشریحی مثالها وتمرینها را اتلاف وقت می‌دانند. آمار سازمان سنجش در کنکور 84 نشان می‌دهد که فقط 3% از کل بچه ها به چند سوال مفهومی– تعریفی فیزیک که مستقیما از متن کتاب طرح شده‌بود ، پاسخ صحیح داده‌اند.
توصیه:
البته در مورد دروس ریاضی و فیزیک ، این که شما درس را سرکلاس خوب گوش دهید و بفهمید هم مهم است، یعنی فکر نکنید که اگر درس را سر کلاس نفهمیدم، بعدا" خودم می‌خوانم و یاد می‌گیرم . قبل از کلاس درسی را که قرار است داده شود، روزنامه وار بخوانید تا پیش زمینه‌ی ذهنتان آماده‌ی دریافت باشد، و در هنگام توضیح مبحث آمادگی پرسیدن اشکالات و فهمیدن کامل درس را داشته باشد.
بچه ها !!
این قدر دنبال فرمول‌های طلایی و نکات نقره ای وراه حل‌های کوتاه و کتاب تستهای معجزه آسا نباشید، بلکه کتاب درسی‌تان را خوب مطالعه کنید.!!!!!!!!!!
منبع: تبیان
نشانی اینترنتی: http://edu.tebyan.net/conquer/articles-con/042.htm
جزیـــــره اســـــرار آمیــــــز دانــش