سرزمین کهنسال ایران با تاریخ پربار و فرهنگ و تمدن غنی خود به عنوان یکی از خاستگاه های تمدن بشری همواره در طول تاریخ پر فراز و نشیب خود از اهمیت و ویژگی خاصی برخوردار بوده و موزه ها به عنوان نمایشگاههای تاریخ فرهنگ و تمدن مناسب ترین مکان برای معرفی و شناخت تاریخ و مراحل تمدنی آن بشمار میروند.
آثار سد خلیل خان آسترکی بر روی رود خانه تلوک در بنه وار
این سدبرروی رودخانه تلوک واقع بودکه تقریبا در1000متری پل کنونی تلک قراردارد.این سدبه صورت پلکانی بناشده بودبطوریکه هرچه ازفنداسیون به سمت ارتفاع می رویم،ضخامت سدکاسته شده است.چون زمین های بنه واربالاترازبستررودخانه قرارداشتند،پس ازآبگیری سدبوسیله دوکانالی که هنوزآثارآنها پابرجاست هم آب رابه زمین های دوسوی رودخانه برسانندوهم ازکانل غربی آب رابه شهربنه واربرای مصارف عمومی منتقل کنند
گنبد سلطانیه
در مورد علل احداث این بنا در تواریخ چنین آمده است :
اولجایتو پس از طرح سلطانیه تصمیم گرفت که به تقلید از آرامگاه برادرش غازان خان ، آرامگاه رفیع و با شکوهی برای خود بسازد به همین جهت برای بر پایی این آرامگاه ، هنرمندان از هر سو به سلطانیه آمدند تا یکی از شاهکارهای عظیم دوره مغول را به عرصه ظهور برسانند
معبد داش کَسَن
بنایی صخره ای در زنجان، مشهور به معبد داش کسن. شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه، با پشتکار الجای خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد، ولی به پایان نرسید. از نظر نقشه و نقوش تزئینی یکی از با ارزش ترین نمونه های معماری صخره ای در طول تاریخ معماری ایران به شمار می رود. در این معبد نقوشی از هنر چینی به کار رفته است. نقشهای اژدها به طول 5 متر و عرض 5/1 متردر زمره بزرگ ترین نقوش تزئینی این معبد است که در پیچ و خمهای شگفت انگیز خود رموز نهفته ای دارد. دیگر نقوش تزئینی این معبد، طاقچه های بسیار فاخری است که در ضلع شرقی و غربی معبد در کنار نقوش اژدها کنده شده اند. این طاقچه ها با مقرنسهای بسیار زیبایی شکل گرفته که یاد آور استادی هنرمندان سنگ تراش معبد در آن دوره است. همچنین نقوش اسلیمی که در نوع خود ماهرانه تراشیده شده اند با طرحهای بسیار متنوع بیانگر فعالیت هنرمندان مسلمان در پدید آوردن این معبد است. در ساخت این معبد، همواره پیروی از تقارن طولی مد نظر بوده و این تقارن در کلیه بخشهای معبد به چشم می خورد. معبد تاریخی داش کسن از سمت شمال به دشت سلطانیه و بنای تاریخی آرامگاه سلطان محمد خدابنده اشراف دارد. این معبد در کنار شهر قدیم سلطانیه با گنبد رفیع آن، آرامگاه چلبی اوغلو و آرامگاه ملاحسن کاشی، در مجموع محور فرهنگی تاریخی سلطانیه را تشکیل می دهد.
|
صدر جهان یکی از پر سروصداترین وزرای دوران حکومت ایلخانان در ایران در دهه پایانی سده هفتم هجری میباشد. صدرالدین احمد بن عبدالرزاق خالدی زنجانی(متوفی 697ق)است که در دو نوبت به وزارت عالی ایلخانان رسید.وی که یکی از عوامل پیروزی و به قدرت رسیدن محمودغازان خان بود که در نهایت سرنوشتی نیکوتر از اکثریت قریب به اتفاق وزرای ایلخانان مغول نیافته و به فرمان سلطان به قتل رسید.
مهمترین کار صدر جهان در تاریخ ایران :
در اواخر قرن هفتم هجری (اواخر قرن 13 میلادی)،با خالی شدن خزانه کیخاتو ( ایلخان مغول) در ایران فکر او و وزیرش صدر جهان را به خود مشغول کرده بود. عزالدین مظفر از نزدیکان صدر جهان که از وجود پول کاغذی در چین خبر داشت صدر جهان را با این موضوع آشنا کرد،صدرجهان به کیخاتو پیشنهاد داد که (برای اولین بار در تاریخ ایران) پول کاغذی را در ایران رواج دهد. کیخاتو هم دستور داد که مردم زر و سیم را به «چاوخانه» تحویل دهند و بجای آن پول کاغذی «چاوه» بگیرند.
این دستور باعث ناراحتی شدید مردم شد و چنان آشوبی به وجود آورد که کیخاتو بلافاصله مجبور شد این فرمان را لغو کند و به این ترتیب، انتشار اولین اسکناس ایرانی بدون اینکه جریان کامل پیدا کند متوقف شد.
چندین سال است که یکی از خیابانهای شهر زنجان به اسم صدرجهان نام گذاری شده است.